Thị Tấu (sight – reading) là một phần thi có trong các chứng chỉ Âm nhạc quốc tế, trong đó nổi bật nhất là ABRSM. Thị Tấu được Wikipedia định nghĩa là: Người chơi nhạc đọc và chơi một bản nhạc chưa từng biết ngay trên nhạc cụ.
Để Thị Tấu được nhanh và chính xác đòi hỏi sự tập luyện thường xuyên của người học. Thời điểm ban đầu là khoảng thời gian khó khăn cho đa số người mới học kỹ năng này. Tuy vậy, khi tập luyện nghiêm túc lâu dài với một phương pháp khoa học, người học có thể nắm vững được kỹ năng này nhanh chóng và đạt được điểm cao trong các kỳ thi.
Tôi không nhớ rõ lắm những ký ức về Thị Tấu ở trường Nhạc. Bộ môn Ký Xướng Âm thời điểm ấy nghiêng nhiều về xướng âm, đọc scales, nghe quãng và ký âm đoạn nhạc. Vậy nên, khi Thị Tấu, tôi chỉ làm theo cách bản năng mình mách bảo. Bản năng này tôi có, là do được rèn luyện một thời gian rất dài tại trường Nhạc. Không được rèn luyện nhiều về Thị Tấu, nhưng qua môn Ký Xướng Âm, tôi học được kỹ năng cần thiết để có thể Thị Tấu. Tuy nhiên, đó là một quá trình đã kéo dài qua rất nhiều năm tháng.
Một sự thật hiển nhiên rằng, Thị Tấu đã đem đến nhiều lợi ích cho việc tập Piano của tôi về sau này. Vỡ bài nhanh, rút ngắn thời gian tập luyện, ráp band nhạc nhanh, biểu diễn tự tin, ghi nhớ tốt, vv…vv… Thị Tấu thật sự là một kỹ năng rất đáng để những người học chơi nhạc cần dành nhiều thời gian để tập luyện nghiêm túc.
Tuy nhiên, khi bắt đầu đi vào lĩnh vực luyện thi ABRSM. Đối diện trước một học sinh cần được dạy để biết Thị Tấu. Tôi bó tay.
Tôi không thể hướng dẫn học viên bằng bản năng, vì bản năng thì chẳng có phương pháp cụ thể. Tôi cũng không thể bảo học viên cứ tập luyện nhiều lên, 100 lần, 200 lần, rồi tốc độ sẽ nhanh hơn và làm chủ được nó. Có lẽ, nghe tôi nói xong ai cũng sẽ bỏ cuộc.
Tôi tìm kiếm trên nhiều trang web, nhiều nguồn, đọc các tài liệu ghi chép của các giáo viên nước ngoài, ngay cả ban giám khảo của ABRSM. Và như mọi sự mong đợi của tôi, những yếu tố cho một phần Thị Tấu hoàn thiện đã được hé mở.
Dưới đây là 10 bước cần thực hiện tập luyện trước khi Thị Tấu, đặc biệt dành cho những thí sinh đang chuẩn bị cho kỳ thi ABRSM Practical. Một số điểm dưới đây được tổng hợp lại từ các website nước ngoài, và của các bạn học sinh tôi đang dạy.
1.Xác định giọng/điệu thức
2.Xác định số chỉ nhịp
3.Kiểm tra dấu hoá bất thường
4.Xác định âm hình tiết tấu lặp lai
5.Đọc nhanh tiết tấu trong tâm trí
6.Đọc nhanh các nốt đầu tiên của mỗi ô
7.Xác định hợp âm trong mỗi ô
8.Xác định tính chất/tốc độ/sắc thái
9.Xác định vị trí bàn tay
10.Chơi thật nhanh đoạn nhạc bằng tâm trí
Có thể nói, trong khoảng thời gian ngắn 30 giây, để chuẩn bị cả 10 điều trên là một thử thách không hề đơn giản. Nhưng, các bước đều có thể được kết hợp với nhau để rút ngắn quãng thời gian tối đa nhất có thể. Ví dụ như bước xác định giọng, điệu thức và dấu hoá bất thường có thể làm một lầ, bước xác định xác định âm hình tiế tấu lặp lại và gõ tiết tấu cũng có thể làm chung. Bước đọc nốt đầu tiên và xác định hợp âm cũng có thể được gom lại để đỡ mất nhiều thời gian của người học.
Hy vọng qua nội dung được chia sẻ trong bài viết này, Thị Tấu sẽ không còn là một rào cản quá lớn cho những bạn đam mê âm nhạc.
Ngân là một giáo viên dạy đàn Piano và Âm nhạc cho trẻ em. Hiện cô đang dạy Piano tại Seoul, South Korea và song song đó là nghiên cứu phương pháp giảng dạy phù hợp cho lứa tuổi tiểu học. Cô là người sáng lập trang Tôi Dạy Piano.