Nhật ký 35: Nhảy trên những đám mây

Đây đã là năm thứ ba tôi tiếp tục sự nghiệp giảng dạy Piano online của mình.
Thú thật tôi đã từng rất nhiều lần hoài nghi về những gì bản thân mình đang theo đuổi. Trong đó, dạy Piano online cho trẻ em là một trong những dấu hỏi lớn nhất tôi đã đặt ra cho chính mình trong suốt 3 năm qua: Liệu nó có thật sự hiệu quả lâu dài hay chỉ mang tính tạm thời? Bao nhiêu học sinh từ các lớp online của tôi sẽ theo đuổi bộ môn này một cách nghiêm túc?

Đôi khi tự vấn là tốt nhưng tự vấn quá mức đưa đến sự lo lắng thái quá và trở thành viễn vong.

Thay vì đặt ra nhiều câu hỏi tôi nghĩ rằng mình nên tập trung vào phương pháp làm việc và rút ngắn khoảng cách địa lý bằng những cách làm hiệu quả. Có khi đó có thể là phải thay đổi cả cách mình đã tư duy từ trước đến nay.

Staccato là một trong những kỹ thuật chơi Piano rất phổ biến trong các lớp căn bản. Với nhiều quan điểm khác nhau, staccato sẽ được dạy cho học sinh với những cách chơi khác nhau. Dù sao đi nữa, chung quy lại, đó cũng là cách để tạo ra âm thanh nảy, ngắt, tưng…vv…vv…thông qua những tiết tấu đa dạng được viết trong bản nhạc.

Khi tôi giới thiệu với học sinh về staccato trong giáo trình Tales of a Musical Journey 2, hầu hết bọn trẻ đều đạt được một cách nhanh chóng và dễ dàng. Một số em còn bảy tỏ chúng yêu thích chơi các bài có kỹ thuật staccato hơn là những bản nhạc không có. Tuy nhiên, tôi thường hay gặp phải một thách thức là: Làm sao để giúp trẻ chơi đúng staccato nốt đen hay staccato nốt móc đơn một cách chính xác?

Bước đầu tiên, để xây dựng cho học sinh kỹ năng lắng nghe thẩm âm tốt, tôi chú trọng nhiều vào các trò chơi trò chơi và những hoạt động theo âm nhạc. (Có một góc nhìn khá tiêu cực về Cảm Thụ Âm Nhạc Vận Động khi người ta nói rằng đó chỉ là sân khấu dành cho những đứa trẻ ưa thích chuyển động và nhảy múa. Hay còn cực đoan hơn là một chiêu trò để kiếm tiền từ giới giáo viên âm nhạc, nhưng tôi sẽ dành ý tưởng này để viết nhiều hơn vào một dịp khác.)

Và sau một khoảng thời gian dài được rèn luyện thông qua sự kết nối giữa lắng nghe và vận động, các bạn học sinh học trực tuyến với tôi đều có những đôi tai rất nhạy bén. Và phải nhấn mạnh rằng: Đôi tai nhạy bén chính là là tiêu chí quan trọng đầu tiên cho việc học chơi nhạc.

Tôi không biết quan niệm của các đồng nghiệp khác như thế nào về việc xây dựng và phát triển kỹ năng lắng nghe cho học sinh nhưng điều này là vô cùng có ý nghĩa với tôi – một giáo viên dạy Piano online, bởi vì những gì tôi nhận được trong lớp học chỉ hoàn toàn dựa vào hai nguồn thông tin: Hình ảnh và Âm thanh.

Vậy nên, nếu các học sinh của tôi từ ban đầu không được trang bị kỹ năng nghe và nhận định, thì chắc chắn khả năng định hướng âm nhạc của chúng sẽ hoàn toàn bị suy giảm và hệ quả đó sẽ ảnh hưởng rất trầm trọng đến chất lượng của các tiết học về sau này.

Vì sâu xa của sự lắng nghe trong âm nhạc không chỉ dừng lại ở khái niệm âm thanh mà còn mở ra ý niệm của thế giới tưởng tượng. Làm sao để khán giả có thể “nhìn thấy” được hình ảnh của những bầy cá đủ màu sắc và đại dương sâu thăm thẳm với mặt nước mềm mại như một dải lụa trong vắt lơ lửng trong bản Aquarium của Camille Saint-Saëns? Nếu đó không phải là từ người nghệ sỹ đã cố gắng điều chỉnh những chuyển động từ ngón tay của họ để “vẽ” nên một hình ảnh thần tiên đến như vậy?

Vì sâu xa của sự lắng nghe trong âm nhạc không chỉ dừng lại ở khái niệm âm thanh mà còn mở ra ý niệm của thế giới tưởng tượng. Làm sao để khán giả có thể “nhìn thấy” được hình ảnh của những bầy cá đủ màu sắc và đại dương sâu thăm thẳm với mặt nước mềm mại như một dải lụa trong vắt lơ lửng trong bản Aquarium của Camille Saint-Saëns? Nếu đó không phải là từ người nghệ sỹ đã cố gắng điều chỉnh những chuyển động từ ngón tay của họ để “vẽ” nên một hình ảnh thần tiên đến như vậy?

Để kết lại nhật ký này, tôi muốn để lại đây một đoạn video thu lại từ buổi học trực tuyến với Thảo Nguyên – 8 tuổi. Nguyên đã chơi cho tôi nghe một bản Etude nhỏ với tiêu đề em tự đặt là: Nhảy trên những đám mây. Và Nguyên đã thật sự làm được khi cho tôi nhìn thấy nhìn thấy hỉnh ảnh của những bước chân nhảy trên những đám mây hồng xốp mịn như kẹo bông…

Nhật ký của một cô giáo dạy Piano

12.04.2022