Category: Nhật Ký

22.09.2020

Đi càng xa bao nhiêu, mình càng nhận ra trong đời người chỉ có một đến hai thứ thực sự quan trọng và có ý nghĩa.

Sáng nay mình dành thời gian để tập đàn và luyện tập eurythmics. Những thôi thúc từ sâu thẳm bám chặt lấy ruột gan và không để yên cho đến khi nào mình thật sự bắt đầu ngồi xuống tập luyện. Mình đoán đó chính là động lực bên trong.

Cách đây hai tuần, buổi học của cô Kim và mình diễn ra đơn giản và nhanh chóng. Phần lớn thời gian chúng mình nói chuyện về buổi biểu diễn Piano ở nhà sách vào thứ năm tuần sau đó. Các mẩu hội thoại trôi đi rất nhanh theo dòng thời gian và cho đến sáng hôm nay, dường như chỉ còn những ký ức thật sự sâu sắc còn đọng lại. read more

04.09.2020

Mình tự nghĩ chuyện gì sẽ xảy ra nếu mình không trở thành một giáo viên dạy nhạc?

Có thể một diễn viên trẻ chuyên trị những vai hành động tên là Kim Ngân sẽ trở nên quen thuộc với các khán giả Việt Nam, hoặc một vũ công với nghệ danh NaNa sẽ nhẵn mặt trên các sân khấu với những bước nhảy cuồng nhiệt say mê. Đó từng là những ước mơ của mình, được diễn và được sống dưới ánh đèn lung linh của nghệ thuật.

Nhưng khi trở thành một giáo viên dạy nhạc, cụ thể hơn là một giáo viên Piano không đồng nghĩa với việc mình phải từ bỏ những ước mơ dang dở, ở một cách khác, Eurhythmics đã thật sự làm sống lại mơ ước tuổi thơ ngày nào của mình.

Gặp lại cô Kim vào một buổi sáng Seoul trời đầy gió, lòng mình thật nôn nao. Gió dào dạt hất tung toé mái tóc ngắn của mình khi đứng ở trạm đợi xe bus. Thành phố xinh đẹp này ít khi nào lắm gió thế như sáng hôm nay.

Hai tuần qua ở nhà tập luyện Lydian và Mixolydian trên Piano quả thật là những giờ phút trải nghiệm rất kỳ lạ. May mắn thay, cô Kim không kêu mình trả bài về các mode như mọi khi mà bắt đầu luôn vào nội dung bài học mới.

Bài học mới là về ứng tấu trên đàn Piano tạo ra âm nhạc thể hiện chuyển động như chạy nhanh và nhảy chân sáo. Việc lắng nghe và di chuyển cơ thể theo những gì nghe được không quá gian nan. Đến việc thứ hai là phải ngồi trên đàn để ứng tấu ra những đoạn nhạc này. Với âm thanh mô phỏng động tác chạy, tiết tấu được sử dụng là cặp nốt móc đơn cho giai điệu tay phải và tay trái là những pattern đệm lặp đi lặp lại cũng với tiết tấu móc đơn. Còn để tạo ra âm thanh thể hiện những bước nhảy chân sáo, nhóm tiết tấu liên ba đơn được sử dụng hầu hết trong các câu nhạc. Ứng tấu quả thật là một mảnh đất màu mỡ để trí tưởng tượng được bay bổng và biến thành sự thật.

Mình thích thú tạo ra những đoạn nhạc đó. Chạy thật nhanh trên đồng cỏ xanh mùa hạ hay nhảy chân sáo trong khu rừng mùa thu, những hình ảnh đến và chìm ngập trong tâm trí mình rõ ràng như ai đó đã gắn một máy chiếu phim vào sâu bên trong các nơ-ron thần kinh não của mình.

Tiếp theo là cô Kim chuyển động và mình sẽ ứng tấu dựa vào những gì nhìn thấy và cảm thấy ở cô. Một câu chuyện khác của ứng tấu được viết tiếp. Bài học lớn nhất ở đây đó chính là, đôi khi giáo viên không hẳn làm người lead chính toàn bộ buổi học, nhưng cần thiết hơn cả là, giáo viên có thể đặt học sinh làm trung tâm và nương theo đó để phát triển theo một cách cá nhân nhất, phù hợp nhất với học sinh. Đó cũng là một kiểu “ứng tấu” trong giáo dục.

Mọi thứ có vẻ đều bình thường trôi chảy cho đến lúc mình mắc kẹt khi không thể cảm được nhịp của cô Yim đang chuyển động là 5/4 (3+2) và không thể chơi bất cứ gì tương tự như cách cô đang nhảy. Trong hơn 20 năm học nhạc, mình đã có mấy khi gặp phải 5/4? Nhưng không có nghĩa là nó không tồn tại. Học sinh cũng thế, có những dạng rất đặc biệt, mình chưa từng làm việc cùng bao giờ. Cách chúng “vận động”, cách chúng “nhận thức”, cách chúng “biểu hiện”, tất cả đều mới và lạ.

Nhưng mình có muốn đến với chúng không? Nếu có thì phải cố gắng để học cách cảm được chúng.

Ngồi tại đàn Piano, không thể đứng lên để vận động theo nhịp 3+2, mình đã học cách cảm như thế nào? Mình cố gắng hình dung flow nhịp thành hình ảnh theo dạng 3d và chuyển động cơ thể theo flow đó. read more

20.08.2020 

Mình thích sáng thứ năm, vì đó là buổi sáng mình sẽ được đến lớp học về phương pháp Dalcroze.

Tối thứ tư mình sẽ muốn đi ngủ sớm một chút, mặc dù chiều hôm ấy đã về nhà khá muộn vì phải đến trường để tập luyện Piano.  Những buổi sáng thứ năm và chiều thứ tư dạy mình một điều rằng, sức khoẻ tinh thần và thể chất đều là hai thứ vô cùng quan trọng.  Vì sao?  read more

Mình thấy có một quan điểm kỳ lạ nhưng rất phổ biến trong quá trình học ráp hai tay khi chơi Piano đó là: Tập luyện để hai tay chơi độc lập với nhau.

Theo kinh nghiệm của mình, trong biểu diễn Piano không hề có khái niệm hai tay độc lập. Ngay cả trong âm nhạc của Bach, các giai điệu đều đan xen hỗ trợ và phối hợp với nhau để xây dựng một tổng thể chung hoàn hảo.

Chính bởi cách tư duy “tách riêng não trái phải” hay “tập để hai tay chơi độc lập” khiến người học Piano rơi vào một hố sâu không thể nào thoát ra được trong tập luyện đó là: Chơi nhạc một cách khô cứng và cô lập rời rạc các yếu tố có liên quan đến nhau.

Hãy xem, giai điệu được hỗ trợ bởi hoà âm, hoà âm được kết cấu từ những hợp âm, hợp âm bị ảnh hưởng từ giọng điệu, giọng điệu đem lại màu sắc và chất liệu cho âm nhạc…vv…

N.Ế.U, chúng ta định nghĩa rằng trong bước ghép hai tay, phải tách riêng tay trái và tay phải ra như hai phần độc lập và quan điểm về nó như thế trong cả một quá trình…có thể nói rằng toàn bộ hệ thống tư duy nghệ thuật bên trong đó đều đã bị sụp đổ. read more

30.07.2020
Hôm nay là ngày đầu tiên mình đi học về phương pháp Dalcroze, một phương pháp theo mình, giúp người học có thể giải phóng sự cảm nhận âm nhạc thông qua những chuyển động của cơ thể.

Lần đầu tiên nghe về Eurhythmics của Dalcroze qua cuốn “A perfect wrong note” mình đã cảm thấy có gì đó rất đặc biệt ở phương pháp này. Như miêu tả của tác giả, là một nhà sư phạm giảng dạy Piano và cũng là một nghệ sỹ nổi tiếng, lớp học đầu tiên ông được ghi danh cho tham gia vào năm 3 tuổi không phải là một lớp Piano nào mà là một lớp học cảm thụ âm nhạc thông qua những chuyển động. Trong đó ông được chơi những trò chơi thú vị về nhịp điệu, tiết tấu và những trải nghiệm đầu đời đó thực sự cuốn hút hấp dẫn ông vào thế giới của những âm thanh.

Mình không hiểu hết hoàn toàn 100% những gì ông miêu tả qua đoạn văn đó, nhưng ông đã rất thành công khi biến toàn bộ ý tưởng đó khiến cho mình rất háo hức mong muốn tìm hiểu về Eurhthmics.

Vì sao?

Với mình câu hỏi vì sao và như thế nào là 2 câu hỏi quan trọng.

Vì sao mình lại hứng thú với Eurhythmics? Có phải vì một vài câu chữ trong cuốn “A perfect wrong note” có sức mạnh thực sự đến như vậy?

Khoảng cuối 2018, mình bắt đầu dạy khá nhiều học sinh người lớn. Đây là đối tượng dễ dạy nhưng rất khó thành công. Vì nhiều lý do đến từ nhiều nguồn gốc khác nhau, nhưng để liên quan đến nội dung nhật ký này nhất, mình sẽ nói đến lý do khiến học viên người lớn khó đạt được thành quả khi học Piano muộn đó là về việc họ không cảm nhận được phách nhịp một cách chính xác.

Điều này có vẻ lạ, nhưng nếu người nào bị mất nhịp dường như họ sẽ phải mất một nửa đời mình để sửa lại cho đúng.

Mình nhìn thấy những học viên bị mất đi cảm nhận về nhịp điệu. Và những điều này thể hiện ra bằng rất nhiều cách khác nhau. Họ cảm thấy khó khăn khi chơi cặp nốt móc đen, vất vả khi tập luyện tiết tấu đen chấm, sự nhấn nhá trong âm nhạc bị đặt nhầm chỗ, và sâu xa hơn họ không vượt qua được bài kiểm tra về đọc nốt cao độ, họ lạc lối khi phải học cách nhận biết nốt nhạc qua việc lắng nghe, họ không cảm nhận được bước chuyển của hoà âm…hay nói một cách văn vẻ hơn, dường như con người nghệ thuật bên trong họ đã chìm vào giấc ngủ đông từ hàng nghìn năm trước.

Tất cả những điều đó thôi thúc mình đi tìm cách giải quyết. Và Eurythmics của Dalcroze là một trong những giả thuyết mà mình đã đặt ra có thể giải quyết được vấn đề này.

Thực sự đó từng là giả thuyết cho đến khi mình bắt đầu sử dụng nó qua cách giảng dạy Piano kết hợp với chuyển động, teaching Piano including physical movement. Mình ghi nhận việc luyện tập tiết tấu khá thành công khi cho người học trải nghiệm tiết tấu bằng các phần của cơ thể. Đó có thể ban đầu là một thách thức nhưng càng về sau sự chiêm nghiệm âm thanh của họ lại càng được phát triển mạnh mẽ. Và vì nhìn thấy rằng phương pháp giảng dạy Piano của mình cần được bổ sung những triết lý của Dalcroze, mình đã quyết định phải đi học về Eurythmics.

…

Cô giáo gặp mình trước cửa của toà nhà Kyobo tại Gangnam vào lúc 11 giờ. Dáng vẻ thanh lịch nền nã của cô vẫn không mất đi đâu được sau lần đầu gặp tại một nhà ga mình đã quên tên. Từ trạm tàu điện Gangnam đến studio của cô khoảng 10 phút. Đó là lần đầu tiên mình ở tại đường phố Gangnam lâu đến thế.
Bắt đầu tiết học cô gợi ý mình bước những bước đi đều trên nền nhạc Piano. Cô chơi một vòng hợp âm với tiết tấu nốt đen giọng Rê Trưởng với các bè nằm chồng lên nhau rất chắc chắn. Mình để cơ thể lắng nghe âm nhạc và đặt toàn bộ sự chuyển động của cơ thể bên trong âm nhạc rồi di chuyển theo dòng chảy đó.

Tiếp Theo đó là di chuyển với nốt trắng, rồi là cặp nốt móc đơn và là nốt móc giựt. Cô hướng dẫn cho mình có thể tạo ra những động tác phù hợp với âm nhạc. Sự ứng tấu tấu trên đàn organ của cô quả thực là một dòng chảy vô hạn không biết ngơi nghỉ. Khỏi bàn cũng biết cô đã tập luyện rất nghiêm túc cho công việc này nhiều đến mức nào. Cô nói với mình: read more

Mở đầu cho chuỗi Nhật ký hoà âm này, mình sẽ viết về hợp âm V7sus4. Video thực hành của bài viết này có thể được xem tại link ở đây.

…

V7 trước đây được mình biết đến như là một hợp âm dẫn về hợp âm bậc I.  Cho đến khi mình có dịp được nói chuyện với cô Yim về V7sus4 cũng như các biến thể của chính nó, mình hiểu rằng âm nhạc nói chung, hay hoà âm nói riêng là một thế giới mênh mông bất tận.  Có thể đến lúc đã già, hai tay mình đã nhăn nheo run rẩy vẫn chưa thể học hết được những gì tuyệt vời của trong âm nhạc.   read more

Dạy trực tuyến, học trực tuyến, những từ ngữ sôi sùng sục trong cả tháng trời qua trên các mạng xã hội. Nhưng có thể mãi đến bây giờ, khi đứng trước một xã hội phải then cài chốt cửa cách ly nhau, người dân Việt Nam mới bắt đầu cảm thấy muốn mở lòng mình ra với những khái niệm giáo dục đã có gần chục năm trước trên thế giới. Trong những diễn đàn, tại các nhóm hội, mọi người chia sẻ về mọi hỉ nộ ái ố khi bắt đầu với công cuộc giảng dạy online. Những phòng học được trang bị từ tối giản đến tối thượng như một nơi nghiên cứu khoa học chuyên nghiệp đều là những lựa chọn khó khăn cho các giáo viên mới mày mò bập bõm. Có cả những bạn trẻ cũng bày tỏ sự bất mãn khi đang yên đang lành ngồi nhà gác chân lướt web, nay phải chen chân vào để đăng ký môn học, canh giờ đến lớp và tranh thủ chạy deadline nộp bài tập cho kịp thời gian. read more