Change the World – Teach Music
Khi còn là một học sinh Piano, mình vẫn thường hay được nhắc về sự tập trung. Và có đôi lúc chính sự tập trung cao độ về một cái gì đó trong quá trình tập luyện khiến mình vô tình quên đi những sự kết nối quan trọng cho cả tác phẩm.
Khi tập trung vào giai điệu, mình sẽ có thể quên đi phần nhạc đệm.
Khi tập trung vào số ngón tay, mình có thể sẽ không nhớ nổi tính biểu cảm của đoạn nhạc.
Quên đi mình đã từng là ai,
Trong tiết học thứ hai với cô Irmi, nhóm của mình đã thực hành một bài tập liên quan đến việc “cởi bỏ” những quan điểm cũ kỹ của bản thân để tiếp cận với tri thức mới.
Là một người chơi nhạc lâu năm và cũng là một giáo viên nhiều kinh nghiệm, luôn có những thứ được đóng khung bên trong mình vô cùng chặt chẽ. Giống như có hai con mắt để nhìn thấy, mình tin vào những gì đã được học, những gì bản thân đã thực hành trong nhiều nhiều năm, giống như mình đã tin vào những gì mắt thường của mình có thể nhìn thấy.
Dường như phần lớn thời gian của một nghệ sỹ Piano là dành cho việc tập luyện.
Đôi khi mình nghĩ các chương trình biểu diễn lớn hay nhỏ đều cũng giống như một dạng bài tập. Nơi những người chơi nhạc sẽ rèn luyện các kỹ năng để trở nên thành thạo và ngày-càng-thành-thạo-hơn-nữa.
Khi dạy Piano, mình cũng luôn khuyên học sinh phải thường xuyên tập luyện. Tuy nhiên, cũng giống như người lớn xách cặp đi làm để cuối tháng có lương. Trẻ em, cũng cần có động lực để tập luyện.
Có phải dạy Piano chỉ đơn là mở ra một trang sách và chơi đi chơi lại những gì được chép trên 5 dòng kẻ nhạc?
Niềm tin của mình đã thay đổi.
Mình không chấp nhận lẽ thường như mọi người hay nói: “Học Piano khó lắm!”. Càng chơi nhạc cụ này bao nhiêu mình càng khám phá ra những sự thật mà bấy lâu nay nhiều người vẫn hay nghĩ là đúng thật ra lại chẳng hề đúng.
Ngay cả chính mình – một giáo viên thực hành cả ngàn tiết dạy Piano trong hơn 10 năm qua cũng đã rơi vào hố-sâu-ngộ-nhận khi lắm lúc quá cả tin vào những gì quy trình đã được lặp đi lặp lại mà lại thiếu đi những suy luận độc lập từ cá nhân.
….Quay ngược về xa hơn. Tiết học đàn đầu tiên của mình vào năm 1996, thật bất ngờ là cách thầy giáo dạy mình vào thời điểm ấy cũng không khác gì mấy cách nhiều bạn nhỏ được học đàn ở thời điểm này, 28 năm sau….
Vì sao mình nhận định như vậy ?
Vì hầu hết trẻ em vẫn đang được học Piano với những quy trình rất cứng nhắc và cổ điển.
Và chính mình, đôi khi cũng không thể thoát khỏi cái bẫy dễ dàng đó vì mình đã từng tin rằng, dạy Piano là một công việc đơn giản và không quá phức tạp.
Bắt đầu có những tiết dạy đầu tiên vào năm 16 tuổi cho đến nay mình cũng đã trầy trụa trong nghề được hơn 15 năm. Từ xuất phát điểm là một sinh viên được đào tạo chính quy từ trường nhạc cho đến một giáo viên âm nhạc chuyên nghiệp tốt nghiệp loại giỏi. Học hành đủ thứ các chứng chỉ và phương pháp. Thế nhưng, mình vẫn không thoát khỏi cái gọi là, hố-sâu-của-ngộ-nhận.
Hôm nay mình có một ngày rất dài.
Mình kết thúc ca dạy cuối cùng vào 5h20 và cũng vừa lúc em bé khóc. Chuyển qua căn hộ mới, mình đã sắp xếp để cây đàn ở ngay phòng khách để con nhìn thấy mình và thoải mái chơi mà không mãi dáo dác đi tìm mẹ. Thế nhưng cái gì cũng có giới hạn của nó, thằng bé cũng thế.
Và bây giờ thì căn phòng đã rơi vào tĩnh lặng.
Từ lúc quyết định sẽ làm mẹ “bán thời gian” để tiếp tục những gì đang dang dở với âm nhạc, mình đã phải luôn tranh đấu. Tranh đấu với thời gian, tranh đấu với công việc nhà cửa, đôi khi còn cả với chính mình…Có những thời điểm, vừa ôm con vừa dạy, tai thì nghe học trò, tay thì cố gắng chơi đàn, chân thì dậm pedal. Vậy mà mọi thứ cũng qua.
Bắt đầu làm mẹ, mình cũng như các bà mẹ khác – luôn lo nghĩ phải làm sao đem đến cho con sự hỗ trợ tốt nhất với mong muốn giúp con được phát triển từ sớm. Và mình nghĩ đến âm nhạc.
Mình cũng lò mò đi mở nhạc Piano Cổ Điển cho con nghe với hy vọng trí não con sẽ phát triển sớm. Bắt đầu với những clip YouTube tiêu đề dạng như “Các bản nhạc dành cổ điển dành cho trẻ em…”. Và mình cứ ngỡ nó sẽ kiểu, chăm chú lắng tai nghe hoặc bày tỏ sự thích thú qua đôi mắt nụ cười. Nhưng thực tế lại trái ngược với những gì mình tưởng tượng, thằng bé hoàn toàn không thể hiện sự chú ý nào với những âm thanh đang được phát ra. Nó cứ ngó lơ xung quanh và cái miệng thì sắp sửa mếu máo.
Tôi nhận thấy học sinh bị ảnh hưởng mạnh mẽ khi chúng được tiếp cận với các khái niệm âm nhạc thông qua hình ảnh từ cuộc sống.
Phần lớn thời gian trong các tiết học, cả trực tuyến và trực tiếp, tôi luôn khuyến khích học sinh cảm nhận. Tuy nhiên, “cảm nhận” là một cụm từ ghép bao hàm rất nhiều ý nghĩa và căn nguyên. Chúng ta có cùng một cảm nhận khi đi dưới trời mưa không? Sẽ có người thấy ướt át, lạnh lẽo, người khác lại cảm thấy thật lãng mạn. Một số khác sẽ thấy buồn bã vì mưa gợi đến những kỷ niệm không vui, nhưng cũng ngược lại, có người lại thấy hào hứng vì mưa đem đến sự mát mẻ. Vì thế, khi lắng nghe các cảm nhận của học sinh, tôi luôn cởi mởi để lắng nghe và để các bạn bày tỏ thoải mái những gì các bạn có thể hình dung được thông qua những hình ảnh đến từ âm nhạc.
Những câu hỏi bạn sẽ muốn tự hỏi nếu bạn là một giáo viên dạy Piano
Hiểu rõ đối tượng mình đang giảng dạy là một trong những kỹ năng quan trọng vì mỗi học sinh đều có những tố chất riêng biệt và khác biệt. Tôi tin rằng để thành công trong việc giảng dạy piano, bạn luôn cần có sự quan sát sâu sắc và chậm rãi để có thể nắm bắt những gì bạn cần biết về học sinh của của mình. Từ đó những gì bạn biết sẽ trở thành các công cụ hỗ trợ đắc lực cho hành trình phía trước.